Əvvəllər Olimpiya oyunlarının orijinal simvolu yalnız həlqələrdən və Olimpiya məşəlindən ibarət idi. 1972-ci ilin yayında Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin (BOK) Münhendə (Almaniya) keçirilən 73-cü sessiyasında "Olimpiya maskot”u (talismanı) anlayışı rəsmi olaraq təsdiq edildi. Olimpiya oyunlarının maskotu olimpizm prinsiplərini inkişaf etdirmək və oyunların təbliğinə kömək üçün nəzərdə tutulub. Bu maskot ölkənin mədəniyyətini əks etdirən və müasir Olimpiya Hərəkatının dəyərlərini simvolizə edən fantastik varlıq ola bilər.
Hər Olimpiya oyunlarının öz maskotu olur. Qeyd edək ki, hər Olimpiya oyunu üçün simvol seçimi 1968-ci ildən başlayıb. Seçilmiş maskot Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin İdarə Heyətinin yekun qərarı ilə təsdiq edilir. Soçi Qış Olimpiya Oyunlarının talismanları 2011-ci ildən tanıdılmağa başladı. Ümumiyyətlə, BOK-un qərarına əsasən Olimpiya talismanları 3 il əvvəlcədən tanıdılır.
1968-ci ildə Qrenoblda (Fransa) keçirilən Qış Olimpiya Oyunlarının talismanı xizəkçi oyuncaqlar seçildi. Əslində, bu oyuncaqların əks olunduğu sinə nişanları və fiqurlar satış üçün hazırlanmışdı. Lakin bu əşyalar elə populyar oldular ki, onlar oyunların qeyri-rəsmi talismanına çevrildilər.
Sapporo-1972 (Yaponiya) Qış Olimpiya Oyunlarının talismanı yox idi. Buna baxmayaraq, həmin il Münhendə (Almaniya) keçirilən yay Olimpiya oyunları zamanı talisman kimi "Waldi” maskotu seçildi. Bu, rəsmi Olimpiya talismanları ənənəsinin başlanğıcı oldu.
1976-cı ildə İnsbrukda (Avstriya) təşkil olunan qış Olimpiya oyunu zamanı "qar adamı” talisman kimi seçildi.
Leyk-Plesid (ABŞ-1980) qış Olimpiya oyunlarının "Roni Racoon” olub.
Sarayevo -1984 (Yuqoslaviya) qış Olimpiya oyunlarının talismanı "canavar balası” idi. Bu simvol haqqında fikirlər müxtəlif idi. Çünki canavar, ənənəvi olaraq, yırtıcı obraz sayılır. Lakin bu simvolu tərtib edənlər "canavar balası”nı təbiətə, heyvanlara yardım göstərən bir simvolik varlıq kimi tanıtmışdı.
Kalqari-1988 (Kanada) qış Olimpiya oyunları üçün "Hidy və Houdi” adlı ağ ayılar talisman kimi seçilmişdi. Onların hekayələrinə görə, ayılar bacı-qardaşdırlar və onların adları "salam” sözündən götürülüb.
Albertville-1992 (Fransa) qış Olimpiya oyunlarını talismanı dağ keçisi idi.
1994-cü ildə Norveçin Lillehammer şəhərində keçirilən qış Olimpiya oyunlarında talismanlar ilk dəfə insan obrazı ilə ifadə olunmuşdu. Bunlar Norveç folklorundan olan Hakon (oğlan) və Kristin (qız) bacı-qardaşları idi.
Naqano-1998-də (Yaponiya) Sukki, Nokki, Lekki və Tsukki adlı bayquş balaları Olimpiya talismanı seçilmişdi. Onlar müdrikliyi və ilin dörd fəslini simvolik formada əks etdirirdi. Onların adları Yaponiyanın 47,484 min sakini tərəfindən Təşkilat Komitəsinə təqdim edilmişdi. Maraqlıdır ki, məhz Naqanodakı Olimpiya oyunlarından sonra yay və qış Olimpiya oyunlarının talismanlarının sayında dəyişiklik oldu.
Solt-Leyk-Siti-2002 (ABŞ) qış Olimpiya oyunlarını talismanları dovşan və Amerika canavarı idi. Onların təsvirləri şəhərin əsas gəlir mənbələri olan mis və kömürü əks etdirirdi.
Turin-2006 (İtaliya) qış Olimpiya oyunlarının talismanı "Qartopu Neve” və "Glizi” adlı buz dənəciyi idi. Onların əsas keyfiyyətləri ruh yüksəkliyi, idmana maraq və ətraf mühitə qayğı hissi yaratmaq idi. Təsvirlər dizayner Pedro Albuqerqe tərəfindən hazırlanmışdı.
Vankuver-2010 (Kanada) qış Olimpiya oyunlarının talismanı "Miga”, paralimpiya oyunlarının talismanı isə "Sumi” adlanırdı.

Azər Əlizadə